กลุ่มชาติพันธุ์ไทขึน
ชุมชนวัดผาแตก
ชาวไทขึนชุมชนวัดผาแตก (ผาคำ) หรือชุมชนบ้านผาแตก (ผาคำ) หรือชุมชนวัดคูหาสุวรรณ์ผาแตก (ผาคํา) อพยพมาจากเมืองเชียงตุง รัฐฉาน ประเทศพม่า เข้ามาในพื้นที่อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ของประเทศไทยอยู่หลายครั้ง แต่ช่วงที่สำคัญคือ ช่วงแรกในปี พ.ศ. 2518 โดยอพยพเข้ามาเนื่องจากหลีกหนีภัยสงครามที่เกิดขึ้นในเมืองเชียงตุง รัฐฉาน ประเทศเมียนมาร์ เพื่อหนีภัยจากการสู้รบ จากการถูกชาวพม่าจับตัวไปเป็นลูกหาบ ใช้แบกหามสิ่งของ อาวุธต่าง ๆ รวมทั้งการข่มเหงรังแก ทำร้ายร่างกาย จึงต้องการแสวงหาความอยู่รอดปลอดภัยในชีวิต และต้องการมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
อาหารเพื่อสุขภาพ
ข้าวซอยน้อยเป็นอาหารท้องถิ่นของชาวไทขึนที่นำมาจากเมืองเชียงตุง
ข้าวซอยน้อย
“ข้าวซอยน้อย” เป็นอาหารท้องถิ่นของชาวไทขึน จากเชียงตุง จะมีวิธีการกินได้หลายแบบ แต่ในวันนี้จะขอนำเสนอข้าวซอยน้อยแบบทรงเครื่อง
การรักษาพื้นบ้าน
ชาวไทขึนชุมชนวัดผาแตกมีพิธีกรรมความเชื่อเรื่องต่างๆเกี่ยวกับวันที่เเละเวลา เมื่อจะทำพิธีกรรมต่างๆจึงมักจะใช้โหราศาสตร์เข้ามาช่วยหาวันและเวลาที่เหมาะสมเพื่อความเป็นศิริมงคลแก่ชีวิต
โหราศาสตร์
โหราศาสตร์ มีความเกี่ยวข้องกับการทำนายอนาคต หรือ โชคชะตาของมนุษย์ ปรากฏการณ์ต่างๆ ของบ้านเมือง และของโลก โดยอาศัย เวลา และ ตำแหน่งของดวงดาวต่างๆ บนท้องฟ้า เป็นสำคัญ
สืบชะตา
พิธีสืบชะตาเป็นประเพณีสำคัญอย่างหนึ่งของชาวล้านนาที่เชื่อกันว่าเป็นการต่ออายุหรือต่อชีวิตของบ้านเมืองหรือของคนให้ยืนยาว มีความสุข ความเจริญ ตลอดจนเป็นการขจัดภัยอันตรายต่างๆที่จะบังเกิดขึ้นให้แคล้วคลาดปลอดภัย