หมอพื้นเมือง “หมอยาสมุนไพร”
การรักษาสุขภาพพื้นบ้านสไตล์ไทขึน มีชื่อเรียกว่า “หมอยาสมุนไพร” (ยาลมร้อยแปด) เป็นการรักษาแก้โรคลม แก้ลมกองละเอียด ลมขึ้นเบื้องสูง ลมชักสลบ วิงเวียนศีรษะ อ่อนเพลีย สามารถระงับอาการเมาต่างๆ เช่น เมาคลื่น เมารถ เป็นต้น

ส่วนผสมของยา
1. ไพล – แก้ธาตุพิการ ช่วยขับโลหิตและกระจายเลือดเสีย
2. ขิง – ขิงจัดว่าเป็นยาอายุวัฒนะชั้นยอด มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระ ช่วยชะลอความแก่
3. จันจี่(กานพลู) – แก้โรครำมะนาด แก้ปวดฟัน ช่วยละลายเสมหะ แก้โลหิตเป็นพิษ รักษาเหน็บชา
4. เทียนแกลบ(เทียนข้าวเปลือก) – ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย แก้กระษัย
5. เทียนเยาวพาณี – เป็นยาขับลม แก้อาการจุกเสียด
6. เทียนตาตั๊กแตน(ผักชีลาว) – ช่วยบำรุงและรักษาสายตา ใช้เป็นยาบำรุงกำลังชั่วคราว
7. แฝกหอม – ช่วยบำรุงโลหิต แก้อาการปวดท้อง แก้ท้องร่วง
8. เกสรบัวหลวง – ใช้ปรุงเป็นยาหอม เป็นยาชูกำลัง บำรุงกำลัง บำรุงหัวใจ
9. ชะเอม – บำรุงธาตุในร่างกาย บำรุงกำลัง บำรุงกล้ามเนื้อให้เจริญ ช่วยขับเสมหะ แก้น้ำลายเหนียว
10. พิมเสน – เป็นยาบำรุงหัวใจ ช่วยดับพิษร้อนในร่างกาย ทะลวงทวารทั้งเจ็ด
11. เมนทอล – เมนทอลมีฤทธิ์เย็น ช่วยบรรเทาอาการวิงเวียนศีรษะ หน้ามืดตาลาย อาการเมารถเมาเรือต่างๆ

ข้อมูลทั่วไป
ยาหอมสามารถใช้ในโรคเกี่ยวกับลม ดังนั้นระดับการใช้ยาหอมจึงมีตั้งแต่การใช้อย่างง่าย จนไปถึงการใช้โดยผู้ประกอบโรคศิลปะการแพทย์แผนไทย กลุ่มยาหอมที่สามารถใช้ในโรคง่ายในบ้านมีมากมายหลายตำรับ และขึ้นทะเบียนเป็นยาสามัญประจำบ้าน อนึ่งการเกิดปัญหาเกี่ยวกับนั้น สามารถพบเห็นได้โดยทั่วไป ในชีวิตประจำวัน ในทุกช่วงอายุ อาการเหล่านี้ได้แก่ ท้องอืด ท้องเฟ้อ วิงเวียน หงุดหงิด เศร้าซึม หดหู่ การใช้ยาหอมแก้ปัญหาเบื้องต้น เป็นหนทางหนึ่งที่จะป้องกันปัญหาไม่ให้ลุกลาม ลดการใช้ยา ลดระยะเวลาพักฟื้น เป็นการดูแลสุขภาพที่ประหยัดทั้งเงินและเวลา

วิธีการทำ
- นำสมุนไพรที่หาได้มาตากจนแห้งสนิท
- นำสมุนไพรมาบดจะมีลักษณะป่นเป็นผง
- ผสมสมุนไพรหลายชนิดเข้าด้วยกันตามสัดส่วนที่อยู่ในตำรา

บุญมา สิงห์กันต์
หมอสมุนไพร การดูแลรักษาสุขภาพอีกแบบหนึ่งของกลุ่มชนชาติพันธุ์ไทขึนในประเทศไทยเชื่อกันว่ารักษาแก้โรคลม แก้ลมกองละเอียด ลมขึ้นเบื้องสูง ลมชักสลบ วิงเวียนศีรษะ อ่อนเพลีย สามารถระงับอาการเมาต่างๆ เช่น เมาคลื่น เมารถ เป็นต้น